Yukarıda ne varsa, aşağıda da o vardır…

Hermes Trismegistus

Kuantum Fiziği ve Gündelik Yaşam

Kuantum dolanıklık nedir? Kuantum dolaşıklık hayatımızı nasıl etkiler? gibi sorulara yanıt arayacağımız bu yazıyla birlikte tüm evrene ve gündelik yaşama bakış açınız kökten değişebilir. 🙂 Her gün yatağımızdan uyanır, yüzümüzü yıkar, kahvaltımızı yapar, işe gideriz. Etrafımıza bakar ve maddeler görürüz. Her şey ne kadar nettir, her şey ne kadar somuttur. Her şey ne kadar mekanik, ne kadar basit… Üzerimize gelen bu somut imgelerden, maddelerden sıyrılıp daha fazlasını düşünmek ve inanmak zor bir eylem gibi görünüyor. Çünkü günlük hayatta inanmaktan çok bilme eylemini gerçekleştiriyoruz. Oralarda bir yerlerde bu somut maddelerin ötesinde zamanın ve entropinin yıkıcı etkisinden kurtulabilmiş bir hayat olduğuna inanmak bir peri masalına inanmaya benziyor. O nedenle soyut felsefeyi bırakıp tekrar bilimsel gerçekliklere döneceğiz bu yazımızda. Bunun için de hayatı şu an gördüğümüz şekliyle değerlendirmeye devam edeceğiz ama sadece biraz daha yakınlaşacağız. Birazdan kastım maddenin en küçük yapı taşının yani atomun da milyarlarca kat altında bir küçüklüğe ineceğiz. Tavşan deliğinden atlayıp kuantum dünyasına gireceğiz…

İnsanoğlu kendi varoluş tarihi boyunca bir şeyleri anlamak için en kaba yöntemi yani parçalamayı kullanmıştır. İlk atalarımız taşları birbirine vurarak parçalamış ve daha küçüğüne ulaşmaya çalışmıştır. Karnı aç bir aborjin ilk kez bir bal kovanıyla karşılaştığında onu parçalayıp içinde ne olduğunu anlamak istemiştir ve bu iç güdüsel hareketiyle karnını doyurmuştur. Günümüzde durum daha farklı değil. CERN labratuarlarında atomları kafa kafaya ışık hızında birbirlerine çarpıştırarak parçalayıp içinde ne var öğrenmeye çalışıyorlar. Asıl amaç elbette bu mekanizmanın işleyiş şeklini anlamaya çalışmak. Çinliler tersine mühendislik diye bir şey yaparlar malum… Yeni çıkan bir teknolojik ürünü parçalayarak devrelerin nasıl yapıldığını öğrenip bir kopyasını yaparlar ve çin malı olarak piyasaya sürerler… Komple bilim dünyamızın da şu an yaptığı şey bunun aynısı. Maddeyi parçalayarak içinden çıkan verileri kopyalayıp yeni teknolojiler üretiyoruz. Mesela kuantum kilitlenmesi diye atom altı parçacıkların bir davranışı keşfedildi ve bu kopyalanarak nesneleri havada uçurma teknolojisi geliştirildi. Şu an prototip aşamasındaki çalışma 2 yıla tamamlanmış olacak ve Geleceğe Dönüş filmindeki Martin’in uçan kaykayı gerçek olacak. Zaten tüm teknoloji denen şey doğayı taklit yoluyla üretilegelmiştir. Sonar teknolojisinin yarasaların gece uçarken ses dalgaları yayarak yönlerini bulma yeteneklerinden geliştirilmesi gibi…

Peki bugün geldiğimiz nokta nedir? Maddenin nasıl işlediğini çözmeye başladık mı? Kuantum teorisi der ki; her şey birbiriyle bağlantılıdır. Her şeyin özü aynıdır. Sanki aynı parçalardan oluşan sonsuz sayıda lego parçasının oluşturduğu sonsuz olasılıklı şekiller gibi. Dahası bunlar hem parçacık hem de dalga olma özelliğine sahip. Öyle bir olgu ki bu zihinde tasavvur etmesi bile güç. Bir mahallede oturan bir adamın hacmen tüm mahalleyi kapladığını söylemeye benziyor bu. Oysa adam sadece evinde oturmaktadır ama iddia edilen şey tüm mahalleyi kapladığıdır. Sağduyu bunu idrakte güçlük çeker ama bunu düşünmeye çalışmak bile bazı zihinsel tabuları yıkabilir.

Şaşırmaya devam edelim. Bu yapı sadece hem parçaçacık hem de dalga davranışı göstermekle kalmaz aynı zamanda da yoktur… 😀 Şaka yapmıyorum, ışık hızından daha hızlı bir şekilde var olup yok olmaktadır maddenin özünü oluşturan yapı. Yani hem var, hem yok, hem bir demir bilye gibi parçacık hem de bir radyo frekansı gibi dalga olan absürt bir şeyden bahsediyoruz. Bu öyle bir yapı ki evrenin her yanına homojen yayılmış. Aynı boşluk gibi. Boşluk her yerde vardır. Kuantum teorisi der ki boşluk diye bir şey aslında yoktur. Gece yıldızlara baktığınızda gördüğünüz o karanlık uzay boşluğunda aslında gözle göremediğimiz parçacıklar var olup yok olarak kuantum durumları geliştirirler. Öyle bir hızdır ki bu yok olan bir kuantum durumlu parçacığın yerine aynı anda bir başka kuantum durumlu parçacık gelir ve böylece boşluğa mahal vermeden yer değişimi gerçekleşir. Sadede geleyim… Bu yapı bu haliyle absürt gelebilir ama etkileri büyük hatta gözle görülürdür.

Kuantum Dolanıklık Nedir?

Kuantum dolanıklık birbirlerinden tamamen ayrı uzakta iki atom altı parçacığın birbirleriyle ışık hızından hızlı bir şekilde iletişim kurmasına denir. Bu Einstein’in ışıktan hızlı bir şey olamaz görüşüne terstir ama Einstein’in de en büyük handikapı buydu zaten. Ölüm anına kadar bu konu zihnini kurcalamıştı. Aslında Einstein’in görüşüne şu bağlamda uyumlu: Einstein madde ışık hızında var olamaz diyordu ki bu doğru artık madde formunda bulunamaz o hızda. Ama ışık hızından daha hızlı hatta aynı anda hareket eden bu parçacıklar için madde diyemeyiz zaten. Bu başka bir form… Kuantum dolanıklık bize birbirinden binlerce kilometre uzaktaki şeylerin birbirleriyle aynı anda etkileşime geçebileceklerini söyler. Bu da pek çok çağrışım yaratır zihnimizde… Mesela kelebek etkisi! Dünyanın bir ucunda kelebek kanat çırpsa diğer ucunda fırtına kopabilir der kelebek etkisi teorisi. Çok sevdiğim “Magnolia” adlı filmde Meksika’nın ücra bir köyünde yumurta kaynatan bir adamın tenceresinden çıkan buhar sebebiyle hassas bir denge durumunda olan havadaki nem durumunun çok az farkla değişmesi sebebiyle aslında yağmayacak olan yağmurun nasıl yağdığı çok güzel anlatılır. Kuantum dolanıklık davranışı bu etkiye benzer. Hani şu meşhur aklınıza biri gelince araması ya da sizi ziyarete gelmesi fenomeni… İşte bunu bile kauntum dolanıklıkla açıklayabiliriz. Aslında siz düşündünüz diye aramıyor. Arkadaşınız sizi aramaya karar veriyor, aklından geçiriyor. Düşünce de bir kuantum durumlu parçacıktır. Bu kuantum durumunu aranızdaki bağ sayesinde ışıktan hızlı bir şekilde size iletiyor farkında olmadan. Sizin de aklınıza durduk yerde siz düşünmezken arkadaşınız geliyor ve biraz sonra da sizi arıyor. Ben İzmir’deyim ve Ankara’daki bir arkadaşıma bir imge göndermiştim zihnimden ve o da bilmişti. Bu parapsikoloji değil, kuantum fiziği…

Şöyle düşünün… Biraz soyut bir örnekleme olacak ama emin olun en iyi anlatımı bu şekilde yapabileceğim: Sonsuz bir okyanus var. Bu okyanusta sudan başka hiç bir şey yok. Su belirli bir noktada bilinçleniyor ve sonsuz suyun içinde ufak bir kütle su belirli bir yöne akıntı yapmaya başlıyor. Durgun suyun içinde sadece bir avuç kadar olan su kütlesi ilerliyor. Daha sonra bu su kütlesi atomların sıklaştırarak sertleşmeye, bir buz kütlesine dönmeye başlıyor. Böylece suyun içinde atıyorum küp şeklinde bir buz kütlesi meydana geliyor. Aslın bu katı kütle sıvı suyun sadece atomlarının sıklaşmış hali ama ondan farklı görünüyor. Sanki ondan ayrıymış gibi.. Oysa özü aynı. İşte bu kuantum durumlu parçacıkların çalışma sistemi de böyle. Kendilerini istedikleri şeye dönüştürebilirler. Ama halen özlerini kaybetmezler ve diğer tüm parçacıklarla etkileşim içinde kalmaya devam ederler. Çünkü aslında diğer parçacık diye bir şey yoktur. Sadece 1 tane vardır… Baş döndürücü ve mide bulandırıcı bir bilgi değil mi… 🙂

Şöyle bir teori geliştirebilir miyiz o zaman? Her şey birbiriyle etkileşim içerisinde. O nedenle bir parçacağın durumu belirlendiğinde diğerlerinin de durumu belirleniyor ve bu belirleme kuantum fiziğinin temel postülalarından biri olan gözlemci sayesinde oluyor. Yani insan gözlemleyince ya da o duruma karar verince sonsuz olasılıklı durum tek bir gerçekliğe indirgeniyor ve olay gerçekleşiyor. Yani insan bilinci, insan kuantası, insan iradesi… Adına her ne derseniz diyin, insan bu durumu belirleme kabiliyetine sahip. Dahası nasıl belirleyebileceğini de seçebiliyor. Yani düşüncelerimiz gerçekliği yaratıyor. Daha doğrusu kendi gerçekliğini seçebiliyor. Bir insan bir şeyi kaybetmekten çok korkar, kaybedeceğim diye kuruntu yapar ve kaybeder. Çünkü o kuantum durumuna odaklanmış ve kendisi için onu seçmiştir. Ya da tam tersi olumlu şeyler düşünülerek olumlu etkileri de kendimize seçebiliriz.

Kuantuma giriş niteliğindeki bu yazı hakkında sorularınız olursa yazmaktan çekinmeyin, sıkmamak adına uzatmadım ama bu konu çok daha derinleştirilebilir bir konu ve ileride kuantum dolanıklık ve ritüel arasındaki ilişki üzerine bir yazıyla bu konuyu deşmeye devam edeceğiz.

Kendi gerçekliğinizi yaratırken ne istediğinize dikkat edin, gerçekleşebilr… 🙂