“Kurulu düzeni alt üst ettiğinde, her şey bir anda kaosa sürüklenir. Ben kaosun elçisiyim. Kaos, adildir.”

“Tetiği çekmek gitar çalmaktan daha kolay, yok etmek yaratmaktan daha kolay.”

“Ya iyi olarak ölürsün, ya da kötüye dönüşecek kadar uzun yaşarsın.”

“Planı olan bir adam gibi mi duruyorum? Benim ne olduğumu biliyor musun? Ben arabaları kovalayan köpek gibiyim. Eğer yakalasam bile ne yapacağımı bilemem. Ben sadece yaparım.”

” Bazı insanlar, dünyanın alevler içinde kalışını seyretmek ister.” (Alfred Pennyworth)

Batman: Neden beni öldürmek istiyorsun?

Joker: Seni öldürmek istemiyorum. Sen olmasan, ben ne yaparım? Sen beni tamamlıyorsun. Onlara göre, sen bir ucubesin.
Tıpkı benim gibi. Şu anda sana ihtiyaçları var ama ihtiyaçları kalmadığında seni bir cüzzamlı gibi dışlayacaklar. Ahlâki değerleri, yasaları… Hepsi kötü birer şakadan ibaret. Bir sorunla karşılaşır karşılaşmaz, senden kurtulacaklar. Dünyanın onlara izin verdiği
ölçüde iyiler. İşler kontrolden çıktığında sözde medeni geçinen
bu insanlar, birbirlerini yiyecek. Ben bir canavar değilim. Sadece herkesten öndeyim. Kendi kafana göre koyduğun kurallar seni kurtarır sanıyorsun. Tek bir kuralım var. Bu dünyada hayatta kalmanın tek mantıklı yolu, kural tanımamaktır…

Ordo Ab Chao ile ilgili yukarıda okuduğunuz alıntılar “Batman – The Dark Knight” yani “Batman – Kara Şövalye” filminden “Joker” karakterine ait repliklerdi. Bu filmi çoğunluğun izlediğini düşünüyorum, amacım eski bir filmin analizini yapmak değil, kaos üzerine konuşacağız ve kaosun ete kemiğe bürünmüş hali Joker’i blogumuzda ağırlamazsak olmazdı…

Son repliğe dikkatinizi çekerim. Her ne kadar bu filmde Joker başarısızlığa uğrasa da bu replikteki kehaneti, serinin son film olan “Batman –  Kara Şövalye Yükseliyor” filminde gerçekleşmişti. Çünkü Joker’in iç karartıcı tespitleri ne yazık ki doğruydu Batman için. Batman düzen için savaşıyordu ama düzenini sağladığı şehir ondan nefret ediyordu. Belki de şehir kaos istiyordu ve Joker şehrin istediğini veriyordu. Ama Joker’in de itiraf ettiği gibi Batman’siz yapamazdı O… Düzen olmazsa Kaos neye karşı düzensizlik yaratacaktı ki?… Bir dakika… Ne yazdım ben biraz önce? Kaosun kaos olması için düzen mi lazım? Kim demiş?… E ama öyle değil mi ki? Kaosun tanımı düzensizlik halidir. Demek ki bir zamanlar düzen varmış ki düzensizlik haline geçildiğinde buna kaos denmiş. Eğer her yerde düzen olmazsa her yer kaotik ise bu da bir düzen oluşturmaz mı?

Balkonda oturup caddeden, sokaktan geçen insanlara baktığınız olmuştur. Her sabah aynı saatte servis bekleyen, işe giden, her akşam aynı yollardan geçerek evine geri dönen çalışanlar, öğrenciler… Başlangıçta bu karınca gibi yürüyen insanlar düzensizce sokağı doldurmuş gibi gelir ama bir süre sonra aynı devinimleri yaptığını görürsünüz. Biricik sokağınızda düzen hakimdir. Kalabalık bir caddede bile otursanız caddeyi dolduran insan yığınlarının aynı salınımlarla denizdeki dalgalar gibi cadde boyunca akıntılar oluşturduklarını görürsünüz. İstanbul’da, İstiklal caddesini dolduran insanların oluşturduğu insan selini hepiniz görmüşsünüzdür İstanbul yerel haberciliği yapan ulusal kanallarımız sayesinde, gitmesek de her yerini gördük, biliyoruz artık. Caddeyi dolduran insanların düzenli bir salınımı vardır yürürken. Lakin bir gün gelir, sokağınızda caddenizde olaylar gelişir. Tek amaçları sıradan günlerdeki gibi o caddeyi doldurarak hafif salınımlarla yürümek olan insanlar bu sefer polis tarafından dağıtılırlar. O düzenli insan akımı artık dumanlar içinde, insanların öbek öbek gruplar oluşturduğu, polis tarafından bazıları dağıtılmış bazıları saklanmak zorunda kalmış insan kümelerine dönüşür. Caddeye kaos hakimdir. Kaosun var olabilmesi için demek ki düzenli bir sistem ve o sistemi düzeninden bozan bir karşı sistem gereklidir. İşin ironisi ise iki düzenli sistemin bir düzensiz sistem yani kaos yaratmasıdır. Aynı iki düzenli ordunun karşı karşıya gelip kaotik bir meydan savaşı oluşturmaları gibi. Demek ki düzen, kendi düzenini bozmak pahasına (aslında kendi düzenini genişletmek için) kaosu çağırabiliyor. Düzen kendi kaosunu kendi yaratıyor. Bir tüpün içerisine sıkışmış gazdan bahsetmiştik. Tüp açıldığında gaz dışarı çıkmak için bir kuvvet sergiler. Kendi düzenini bozmak, dağılmak ister…

Kaosu yaratanın kim olduğunu bulmaya başlıyoruz sanki. Kaos düzenden ortaya çıkmış bir “kavramdır”. Öncelikle bu bizim algı çerçevemizde bir şeydir. Bunu unutmayalım. Bizden bağımsız orda bir yerlerde güneş vardır. Biz olsak da olmasak da vardır, biz yok desek de vardır… Ama kaos insan ile anlam bulan bir kavramdır. Yoksa bir kaya, bir bitki, bir hayvan, kısacası doğa olguları kaos ya da düzen diye işaretlemez. Rüzgar eser, dalgalar bir sahil kentini vurur, yüzlerce insan boğularak ölür. Rüzgar bu kaotik, bu vahşice demez. Doğa, doğasının gereğini yapar. Ama insan doğanın yaptığı şeylere de anlam biçer. Bir çiçeğe çok güzel der, çiçek güzel olup olmadığının farkında değildir, ya da önemli değildir onun için. Onun için besin, büyüme ve üreme önemlidir. Bir depreme ise kötü der insan, kaotik der. Kaos ya da düzen bu bağlamda bir algı meselesidir. Ama algılar önemsizdir de diyemeyiz. İnsan olmanın getirdiği tüm enstrumanları kullanmakla yükümlüyüz. İçimizden böyle demek geliyorsa sezgilerimize kulak vereceğiz… Devam edelim…

Yıldızlara, evrene baktığımızda da kaos görüyoruz. Rastgele yayılmış yıldızlar ve birbirinden hızla uzaklaşmakta olan envai çeşit gök cismi… Mantık yürütmemiz bize her kaosun bir düzenin yıkımından oluştuğunu söylüyordu. İnsan algısı üzerinde kaos ve düzeni tanımlamak kolay. Bir sistem tekrar ederek özel bir kuralı izliyorsa ona düzenli diyoruz. Her gün aynı saatte işe giden adam ya da her 28 günde bir döngüsünü tamamlayan Ay ya da her 28 günde bir adet olan dişi gibi… Eğer 28 günü geçerse ya da erken olursa bir düzensizlik var demektir, hormonlara baktırmak gerek malum. 🙂 Evrene baktığımızda kaos görüyoruz ama kendi minik güneş sistemimize baktığımızda mükemmel bir vals görüyoruz. Gezegenler müthiş bir uyum içerisinde dans ediyorlar hiç şaşmayan bir düzen içerisinde. Şimdi kendi güneş sistemimize nasıl kaotik diyelim, diyemeyiz. Çünkü her gezegenin döngüsünü milimi milimine hesapladık. Demek ki evrenin de henüz hesaplayamadığımız bir döngüsü, bir devirdaimi var ve bu şekilde ilerliyor, genişliyor, “”düzensizleşiyor.” Evet düzensizleşme eylemi bile sistematik olabilir. Bir ülkede her 30 yılda bir darbe olması gibi… Darbe kaostur ama her 30 yılda bir şaşmadan oluyorsa düzenlidir. 🙂 30 yıl boyunca düzenden kaosa sürükleniyordur halk ve darbe herşeyi sıfırlıyordur. Evreni de bir muz cumhuriyetine benzetmek Tanrı’nın gücüne gitmez herhalde. Ne de olsa Tanrı’nın bile bir mizah anlayışı vardır derler. 🙂 Evren de her bilmem kaç trilyon yılda bir genişleyip büzülse, daha doğrusu kaostan düzene, düzenden kaosa sürüklense? Aslında Hint mitolojisi tamamen bunu anlatır. İlgilenenler bilir. Brahma yaratıcı, Şiva ise yok edici tanrıdır ve bunlar devamlı olarak bu yaratma ve yok etme işlevini yerine getirirler. Böylece evrenin sonunda, mutlak entropi ile yok olan madde saf enerjiye yani daha önceki yazılarımızda da bahsettiğimiz gibi ilk haline geri dönecektir. Evrenin her tarafı homojen bir yapıya kavuşacak, evren ilk haline, o kozmik yumurtaya geri büzüşecektir. Böylece mutlak düzenli olma halini kazanacaktır ve bunu ilginçtir kaos sayesinde yapacaktır. Çünkü kaos=entropi. Entropinin tanımı kainattaki her şeyin kendini maksimum düzensizliğe çekmeye çalışması değil miydi? E tamam işte kaosun tanımıyla aynı… Entropi, evreni mutlak kaosa sürükleyerek yok edecek (tıpkı Joker gibi, arabaları kovalayan köpek gibi, nedeni yok, sadece yapar…) ve bu yok oluşun sonunda mutlak düzen gelecek şeklinde yorumlanabilir bu durum.

Ordo Ab Chao; kaostan doğan düzen demektir. Aslında Ordo Ab Chao = Entropi. Entropinin sadece evrensel ölçekte maddenin bozulma, düzensizleşme eğilimi olmadığını, tüm hayatımızı, duygularımızı bile etkilediğini yazmıştık. O halde bizler de kaostan doğan düzenleriz. Tıpkı tecavüze uğramış bir kadından doğan masum çocuk gibi. O masum çocuk ileride büyüyüp başarılı bir adam olup şehrine, ülkesine düzen getirebilir. Ama düzeni baskıya dönüştürüp “Ejderhayı Yenmek” hikayemizde olduğu gibi ülkesinde baskıcı bir rejimle yeni bir kaos da yaratabilir. Böylece kaostan düzen, düzenden kaos doğar. Tıpkı ülkemizde sürekli olageldiği gibi.

Kaostan Doğan Düzen

Joker Batman’siz yapamıyor demiştik. Batman’in de kendisine muhtaç olduğunu ileri sürüyordu Joker. Böylece kendisine bir yaşama amacı buluyordu. Kendisine bir düzen yaratıyordu düzensizliğin üzerinden… Sanırım her şey bu ikilik denen illet yüzünden çıktı. Dualite… Kadın-erkek, siyah-beyaz, iyi-kötü… Bir çubuğun iki zıt ucu… Oysa çubuğun uçlarına bakmak, o sivri uçları başkalarına batırmak yerine çubuğu görmeye çalışsak? Çubuğun iki ucu olsa da çubuk bir tanedir. Siyahla beyaz arasında gri vardır, o nedenle gandalf ak gandalf iken sonraki filmde gri gandalf olmuştur. Bütün tapınakların yan yana üç giriş kapısı vardır ve ortadaki diğerlerinden daha büyüktür.  İnsanın sağ ve sol kolunun ortasında kalbi vardır. Orta parmak diğer dört parmaktan büyüktür. 3 tanrının sayısıdır, Allah’ın hakkı 3’tür. Kaosla düzen arasında yaşadığımız hayat vardır. Tıpkı içinde yaşadığımız çelişkiler gibi… Düzenli bir ilişkimiz ve hayatımız varken eşimizi aldatır, kaosa sürükleniriz. İçki içip muhafazakar partiye oy veririz. Dışarı çıkmak ister ama aynı zamanda tembellik yapmak isteriz. Kırıp dökmek ister ama bunu yapan olursa da çok fena kızarız. Gençliğimizde asi davranıp yaşlılığımızda asi çocuğumuza baskı uygularız… İnsan arzuları, benliği, düşünceleri kaotiktir. O nedenle erginlenemeyiz. Kararsız ve değişkenizdir. İçimizdeki kaosa karşı koyar odamızı toparlarız, sonra kaos düzenden ortaya çıkar ve o düzenli odayı gene kendi ellerimizle dağıtırız. İçimizde de Brahmalar ve Şiva’lar vardır. Ama bu çatışmalar bizi biz yapar, aynı yapay zeka ile ilgili yazılarımda robotu insan yapanın çatışma ve çelişkiler olmasını kanıtladığım gibi…

Son olarak… Kaos adildir, çünkü bir zarı rastgele havaya attığınızda gelecek sayı kaotik bir sonucun eseridir, oysa biz buna olasılık ve şans deriz. Çünkü gelecek sayının adil olduğunu biliriz. Hiçbir rüzgar rakibimizin lehine ya da aleyhine esmez, zarın bizim şanssızlığımız için havada dönüşünü etkilemez. Çünkü rüzgar düşünmez, aynı insanları öldürürken düşünmediği gibi… Ama yine de… Kaos’a bile hükmetmek isteyenler olabilir. Doğaya hükmederek rüzgarın esiş yönünü, hızını etkileyebilirler. O zaman bütün zarlar, havaya atılan bütün yazı turalar hileli olur. O zaman kaos adil olmaz. Kim bilir… Belki bu da bir kaos halidir…

Kaosunuzdan zevk alın. 🙂

Ek not: Filmler üzerinden kaos hakkında analizler yapmayı ve bu konuyu sevenler için ödev: Filmde Joker’in giydiği gömleğin üzerinde 6gen desenleri vardi. İçinde altıgen sembolü geçen dizi ve filmleri hatirlamaya çalışın ya da araştırın. (Çok var.) Altıgen nelerin üzerine konmuş dikkat edin ve bu şeklin anlamını araştırın.

E-Mail ile Takip Et

Her ufuk açıcı yeni yazı yayımlandığında e-mailinize bildirim almak için mail adresinizi kaydedin: